درِمهر
در بینش اشوزرتشت خداوند را باید در روشنایی جستجو کرد.درِمهر محل نور ونماد اجاق خانواده ،شهر یا کشور استدرِمهر
در بینش اشوزرتشت خداوند را باید در روشنایی جستجو کرد.درِمهر محل نور ونماد اجاق خانواده ،شهر یا کشور استآتشکده کوسان
آتشکده کوسان
شماره ثبت در فهرست آثار ملی ایران : 5410
این بنا در جنوب غربی روستای آسیابسر و در بالای کوه کم ارتفاع قرار دارد ، اگر چه هنوز کاملا مشخص نیست که بنای مذکور همان آتشکده دوران تاریخی باشد ، ولی با توجه به بقایای معماری و جزئیات آن می توان تا مطالعات کامل بنا نام آتشکده را بر آن اطلاق کرد.
بنا دارای نقشه مربع و ابعاد آن 5/8 × 5/8 متر است . با توجه به بقایای معماری و فرم مربع شکل ،این بنا کاملا القاء کننده یک چهار طاقی است.
مصالح اصلی این بنا را سنگ و ساروج تشکیل می‌دهد . بخش ظاهری دیوارها با سنگها منظم هندسی چیده شده و داخل دیوارها با لاشه سنگ و خاک پر شده است . قطر دیوارها 110 سانتی متر بوده و ارتفاع دیوارهای سنگی باقی مانده در چهار ضلع بنا به ابعاد متغیر 150-190 – 210-220 سانتی متر است . احتمال آنکه بقایای بجای مانده متعلق به معماری مذهبی دوره تیموری باشد دور از ذهن نیست.
رابینو
نویسنده کتاب معروف مازندران و استرآباد درارتباط با روستای کوسان
(کوهستان‌کنونی) می نویسد: ده کوسان که کنار رودخانه کوسان در چهارمیلی
غربی اشرف می باشد. ابن اسفندیار نیز در ارتباط با این روستا می نویسد:
کوسان در پای قلعه آب دارا واقع بود این قلعه بدون شک همان قلعه دارا (دز
دارا) است که نزدیک آن قریه مرزن آباد واقع بوده و گفته اند طوس نوذر که
فرمانده لشکر کیخسرو بود قصبه ای در پنجاه هزار ساخت در محلی که معروف به
کوسان بود آن را طوسان نامید. محل قلعه ای که او ساخته بود هنوز تا زمان
ابن اسفندیار در هنگامی که لومان دون خوانده می شد معلوم بود. کیوس جد باو
در این نقطه آتشکده ای ساخت . کوسان در قرن نهم هجری اقامتگاه سادات
بابلکانی بود.
آنچه که بر اهمیت این روستا و درنتیجه به شهر بهشهر
افزوده است وجود آتشکده طوس می باشد. ساخت بنای این آتشکده که از دوره
ساسانیان در کوسان برجای مانده است به کیوس، پسر قباد (جدّ باوکه از
نامداران ایرانی زمان ساسانیان می باشد) نسبت‌داده‌شده است. گفته می‌شودکه
این آتشکده مورد بازدید فیروزشاه (احتمالا فیروز ساسانی) نیز قرار گرفته
است . درواقع بنای کوسان به دورة شاهان افسانه‌ای ایران نسبت داده شده و
گفته می شود که طوس نوذر (فرمانده لشکر و سپهسالار کیخسرو ) در پنجاه هزار
یا همان منطقه بهشهر امروزی، قصبه و شهری به نام طوسان بنیان نهاد که
اکنون آن را کوسان می‌گویند. محل قلعه‌ای که او ساخت تا زمان ابن
اسفندیار[1] معلوم بود. همچنین طبق نوشته ابن اسفندیار، در این محل پادگان
نظامی توسط اعراب ایجاد گردید. گفته شده است که درقرن نهم هجری اقامتگاه
سادات بابلکانی بود.
بهر حال ، کشف آثار باستانی و همچنین مجموعه ای
از سکه های عهد ساسانی در این محل همه حاکی از اهمیت محل در عهد ساسانی
است. هم اکنون نیز ویرانه‌های این آتشکده وجود دارد. گفته می شود که باو
برادرزاده انوشیروان پادشاه ساسانیان نیز بدست بلاش (ولاش) در آتشکده کوسان
کشته شد.
آتشکده هرپک
آتشکده هرپک 
آتشکده هرپک از مناطق دیدنی روستای ابیانه می باشد که از زمان ساسانیان باقی مانده است.
این
بنا در زمان هخامنشیان (۲۵۰۰ سال پیش) بنا شده و در زمان ساسانیان (۱۵۰۰
سال پیش) به اوج معماری خود رسیده است و از ویژگیهای آن استفاده از سنگ و
ملات ساروج در طاق ضربی آن به شمار می رود. در مرکز آتشکده آتش روشن بوده
که یا مسیر کاروان را روشن و مشخص می ساخته و یا اینکه آتش مورد احترام
بوده است. آتش را با زغال سنگ روشن نگاه می داشته اند که در حال حاضر هم به
وفور در حوالی روستا وجود دارد.
آتشکده هرپک مانند تمامی بناهای
ابیانه بر روی شیب پست و بلند واقع شده است.این بنا طوری ساخته شده که از
هر طرف قابل رویت باشد. از طبقه تحتانی لین پرستشگاه هنوز یک تالار کوچک
باقیمانده است. طبقه مخصوص آداب مذهبی در سطح کوچه فعلی می باشد. یک سرسرا
که از سه جزء گنبدوار تشکیل شده و به جایگاه آتش و قسمتهای دیگر مربوط به
پرستش راه داشته است.
آتشکده هرپک
آتشکده هرپک از مناطق دیدنی روستای ابیانه می باشد که از زمان ساسانیان باقی مانده است.
این
بنا در زمان هخامنشیان (۲۵۰۰ سال پیش) بنا شده و در زمان ساسانیان (۱۵۰۰
سال پیش) به اوج معماری خود رسیده است و از ویژگیهای آن استفاده از سنگ و
ملات ساروج در طاق ضربی آن به شمار می رود. در مرکز آتشکده آتش روشن بوده
که یا مسیر کاروان را روشن و مشخص می ساخته و یا اینکه آتش مورد احترام
بوده است. آتش را با زغال سنگ روشن نگاه می داشته اند که در حال حاضر هم به
وفور در حوالی روستا وجود دارد.
آتشکده هرپک مانند تمامی بناهای
ابیانه بر روی شیب پست و بلند واقع شده است.این بنا طوری ساخته شده که از
هر طرف قابل رویت باشد. از طبقه تحتانی لین پرستشگاه هنوز یک تالار کوچک
باقیمانده است. طبقه مخصوص آداب مذهبی در سطح کوچه فعلی می باشد. یک سرسرا
که از سه جزء گنبدوار تشکیل شده و به جایگاه آتش و قسمتهای دیگر مربوط به
پرستش راه داشته
است.http://www.hotelabyaneh.com/images/stories/harpak.jpg
پرستشگاه و آتشکده های ایران باستان
آتشکده های دین زرتشت
از مظاهر دین مزدیسنی در ایران آتشکده هایی بود که در هر گوشه ای برپا داشته بودند .
محافظ آتشکده را هیربد می نامیدند ، در میان آتشکده های ایران سه مادر آتشکده بودند که طبقات مختلف مملکت آتشکده های شهرها و دیه ها و حتی خانه های خود را از آنها فروزان می ساختند و آن سه عبارت از : آذرفرنبغ و آذرگشنسپ و آذربرزین مهر بودند .
آذر فرنبغ : اختصاص به موبدان داشت و محل آن درکاریان پارس در نیمه راه بین بندرعباس و دارابگرد بود .
آذر گشنسپ : ویژة پادشاهان و آرتشتاران و بزرگان بود و محل آن در شهر شیزیاگنزک در کنار دریاچة اورمیه بود که خرابه های آن اکنون در ده بهرام ، در نزدیکی تکاپ دیده می شود .
آذربرزین مهر : آتشکدة کشاورزان و پیشه وران بود و در کوههای ریوند در شمال غربی نیشابور قرار داشت . این آتشکده ها و آتشکده های دیگر پس از اسلام بتدریج از میان رفتند .